THERAPIEVORMEN

Onze hersenen produceren per dag zo’n 60.000 gedachten. Een groot gedeelte hiervan komt vanzelf in ons op zonder dat wij daar voor kiezen. Dit zijn “automatische of onbewuste gedachten”. Een ander gedeelte betreft gedachten die wij wel zelf sturen en creëren. Het cognitieve aspect van CGT richt zich op bewustwording en verandering van onwenselijke automatische gedachten. Het motto is: “Je moet niet alles geloven wat je denkt”. Het gedragsaspect van CGT richt zich op het in gang zetten van gedragsveranderingen. Het motto hierbij is: “Andere input levert andere output”.

Tezamen vormt dit een zeer effectieve therapie: gevoelens worden bepaald door de gedachten (interpretaties) die wij hebben over de werkelijkheid. Gevoelens zijn een motor achter ons gedrag, maar laten zich nooit rechtstreeks veranderen: gevoelens zijn feiten. Als wij last hebben van ons gevoel (en dat is meestal de reden om in therapie te gaan) zijn er twee ingangen voor verandering: anders leren denken of ons anders leren gedragen. CGT bevat veel effectieve interventie mogelijkheden hiertoe.

Er is veel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de effectiviteit van CGT. Het algemene beeld wat hier uit naar voren komt is zeer positief. Dit maakt dat het bij de behandeling van de meeste psychische stoornissen en klachten als voorkeurstherapie wordt aangemerkt (meer informatie: www.vgct.nl)

Systeemtherapie is een overkoepelende term voor uiteenlopende therapeutische methodieken en strategieën die gebruikt worden in de begeleiding en behandeling van gezinnen. Een andere naam hiervoor is gezins- en relatietherapie. In alle vormen van systeemtherapie staan het gezin en de interacties/uitwisselingen tussen de gezinsleden onderling centraal. Volgens deze visie hangen individuele problemen altijd samen met de grotere thema’s binnen het gezin en de familie van herkomst (meer informatie: www.nvrg.nl)

In individuele behandeling betekent werken vanuit “systemisch perspectief” dat er ook altijd oog is voor het grotere plaatje: welke invloeden vanuit het gezin en de familie van herkomst zijn relevant in de huidige individuele problematiek? Motto is: “Een mens komt niet uit een ei; meer dan we ons bewust zijn, zijn we een product van onze familie en de familiegeschiedenis die daar bij hoort.”

In relatietherapie maak ik voornamelijk gebruik van een mix van twee therapievormen: oplossingsgerichte relatietherapie en EFT.

Oplossingsgerichte relatietherapie
Dit is een elegante en snelle methodiek. De focus van de behandeling ligt op het creëren van kleine veranderingen met groot effect. Voor de behandeling is het niet altijd nodig dat beide partners komen: soms is het sneller en effectiever als één van beiden komt. Het motto hierbij is: andere input levert andere output. In de behandeling staat de interactie tussen beide partners centraal en zijn drie motto’s leidend:

(1) “Emoties en gedrag zijn besmettelijk” → als boosheid boosheid genereert, kan zachtheid zachtheid genereren.

(2) “Partners zijn als communicerende vaten” → alles wat de één doet, doet de ander niet = om je partner meer (of minder) van iets te laten doen zal je zelf minder (of meer) van dat moeten doen.

(3) “Wat wil ik i.p.v. van jij moet” → de enige manier om iets in een relatie te veranderen is zelf iets anders te doen; elke poging om de ander rechtstreeks te veranderen levert zonder uitzondering machtsstrijd op.

Uiteraard valt er heel veel meer over de behandeling in relatietherapie te vermelden. Meer dan in welk probleemgebied dan ook is er bij relatieproblemen sprake van diepe pijn, teleurstelling, woede, frustratie, ergernis, eenzaamheid, verdriet en niet zelden wanhoop. Er is al zoveel geprobeerd en vaak lijken al deze pogingen de problemen eerder te versterken dan te verlichten. Juist omdat er bij relatieproblemen vaak zo veel speelt en er zo veel en zulke sterke emoties zijn, heeft de oplossingsgerichte aanpak mijn sterke voorkeur. Hierbij ligt de nadruk op het heden en de kleine stappen/veranderingen die grote (positieve) gevolgen teweeg kunnen brengen. Dit is namelijk het voordeel van de “besmettelijkheid”: als twee mensen elkaar in een steeds terugkerende dans tot wanhoop en stilstand kunnen brengen, kan één enkele andere danspas de dans ook zo veranderen dat er weer beweging en hoop komt. Om deze reden is het ook niet altijd nodig dat beide partners in behandeling komen; soms kan de relatie sneller en effectiever verbeterd worden als slechts één van de twee komt. Dit verschilt van geval tot geval en wordt in de intake bekeken (voor meer informatie over oplossingsgerichte relatietherapie: www.divorcebusting.com, helaas niet in het Nederlands beschikbaar en/of vertaald)

Emotionally Focused Therapy (EFT)
Deze therapievorm is gericht op een diepgaande verandering, waarbij de nadruk ligt op herstel van wederzijdse gevoelens van verbondenheid en veiligheid. Het doel van EFT is het opnieuw creëren van vertrouwen en een hechte en veilige emotionele band. Als het lukt om elkaars emotionele behoeften te erkennen, zijn praktische tegenstellingen veel gemakkelijker en (vooral) blijvend op te lossen. Een EFT behandeling is geschikt voor mensen die bereid zijn naar zichzelf, hun partner en de onderlinge interactie te kijken en daar op te reflecteren. Uitgangspunt voor deze behandeling is dat u, ondanks de grote problemen die u ervaart, voelt dat de basis in de relatie er nog is, maar dat de verbinding tussen u en uw partner te wensen over laat. Voor een EFT behandeling is het nodig dat u beiden de wil heeft om te investeren in verandering (zie ook: www.eft.nl)

Schematherapie is een vorm van cognitieve therapie die mensen kan helpen om hardnekkige denk- en gedragspatronen te veranderen. Kenmerkend aan schematherapie is dat er gewerkt wordt vanuit het idee dat mensen de wereld bekijken door de gekleurde bril van hun (denk- en gedrag)schema’s. Dit zijn belangrijke overtuigingen en gevoelens die mensen over zichzelf en hun omgeving hebben zonder zich daar bewust van te zijn. Deze schema’s ontwikkelen zich in de kindertijd en oefenen ook de in de volwassenheid nog veel (vaak negatieve) invloed uit. Schematherapie is van origine een uitgebreide en langdurige therapie voor de behandeling van persoonlijkheidsproblematiek. In de Basis-GGZ kan schematherapie worden ingezet is deze intensieve en langlopende behandeling niet mogelijk, maar kan schematherapie wel worden ingezet om een eerste bewustwording (en daarmee uiteindelijk aanpak/verandering) van de werkzame schema’s in gang te zetten. (voor meer informatie: www.schematherapie.nl)